بیشتر محققان بر این باورند که آشنایی ایرانیان با دستاوردها و اندیشه های جدید غرب از طریق تماس با فرهنگ و اندیشه های آن سرزمین صورت گرفته است. یکی از این اندیشه های مدرن، اندیشه های ناسیونالیستی است که از ورود آن به ایران و متقابلاً در اذهان روشنگر روشنفکران و به خصوص شاعران، بیش از صد سال می گذرد.(ماخور، ۱۳۹۶)
شاعران به عنوان بخش مهمی از اجتماع که در شعرشان عواطف و مسائل گوناگون بشری را به رشته نظم درمی آورند. از دیرباز تاکنون تلقی ه های گوناگونی از وطن را بیان داشته اند و جلوه های گوناگون از وطن بیان داشته اند و جلوه های گوناگونی از آن را به نمایش گذاشته اند. (احمدی،۱۳۸۹)
از طرف دیگر اسلام نیز انسان را به حب وطن دعوت نموده است که طبق حدیثی از پیامبر اسلام نقل شده «حب الوطن من الایمان» دوست داشتن وطن را از ایمان فرد می دانند. ولی به این راستی این وطن چیست و واژه آن در شعرای ایرانی و اسلامی و جامعه عرب چگونه منعکس گردیده است. (احمدی،۱۳۸۹)
در این پژوهش به منظور واکاوی جلوه های ناسیونالسیم در اشعار دو شاعر فارسی و عربی به نام شاعر فارسی میرزاده عشقی و شاعر عرب محمود درویش که شعرای ادبیات مقاومت فلسطین بوده است تالیف گردیده است. این پژوهش در ۶ فصل مختلف تدوین گردیده است که عبارتند از:
فصل اول تحت عنوان مقدمه و کلیات که به بررسی کلیات مسئله اعم از بیان مسئله، اهمیت موضوع، اهداف، فرضیه ها، سوابق تحقیق به صورت کوتاه و پیشینه تحقیق و روش تحقیق پرداخته است.
فصل دوم: تحت عنوان آشنایی با سابقه مفهوم ناسیونالیسم و واژه های مرتبط با آن در قرون حاضر می باشد به بررسی مفهوم ناسیونالیسم در قرون حاضر و چگونگی ورود آن به ایران پرداخته است سپس در ادامه تاریخچه ناسیونالیسم در ایران و در قرون حاضر پرداخته می شود.
فصل سوم تحت عنوان مفهوم ناسیونالیسم در شعر شعرای مختلف در ادبیات فارسی و عربی خواهیم پرداخت و ابعاد گوناگون را آن را بررسی خواهیم کرد